Każdy plac zabaw musi posiadać strefy bezpieczeństwa. Projektując plac zabaw należy zadbać nie tylko o jego atrakcyjność, ale również bezpieczeństwo przyszłych użytkowników. Atrakcyjny plac zabaw to miejsce, w którym dzieci w różnym wieku mogą podejmować rozmaite aktywności, korzystając z minimum kilku urządzeń czy konstrukcji. Im więcej tym lepiej? Jasne! Pod warunkiem jednak, że kolejne sprzęty nie są dokładane kosztem odległości pomiędzy urządzeniami. Jak zaprojektować bezpieczny plac zabaw?
Strefa bezpieczeństwa na placu zabaw – co to takiego?
Jednym z podstawowych gwarantów bezpieczeństwa na placu zabaw są strefy bezpieczeństwa. Co to? Nic innego, jak obszar pod i wokół danego urządzenia zabawowego, na którym nie powinno być innych urządzeń czy przeszkód (np. ławek, płotów, drzew itp.). Taka wolna strefa to gwarancja, że podczas ewentualnego upadku z urządzenia czy konstrukcji – dziecko nie zderzy się z innym obiektem. Wielkość stref bezpieczeństwa zależy przede wszystkim od wysokości swobodnego upadku, czyli najwyższego punktu danego urządzenia czy konstrukcji, na której użytkownik może się bawić i z której mógłby spaść.
Obliczanie wielkości strefy bezpieczeństwa
Kwestię wielkości stref bezpieczeństwa reguluje norma PN-EN 1176, zgodnie z którą każde urządzenie zabawowe powinno mieć swoją strefę bezpieczeństwa – jej wymiary powinny być podane w karcie technicznej produktu. Przyjmuje się, że każde urządzenie z maksymalną wysokością swobodnego upadku do 0,6 metra powinno posiadać strefę bezpieczeństwa o szerokości 1,5 metra od urządzenia.
Dla urządzeń o wysokości swobodnego upadku wyższej niż 60 cm – strefa bezpieczeństwa obliczana jest według wzoru zawartego w normie PN-EN 1176: (maksymalna wysokość upadku – 1,5 m) x 0.667 + 1,5 m. Ogólnie przyjmuje się, że strefa bezpieczeństwa dla karuzel powinna wynosić 2 m, dla prostych bujaków i huśtawek działających na zasadzie dźwigni – 1 m, a dla huśtawek podwieszanych – 1,5 metra, ale liczone od miejsca, w którym urządzenie lub jego element jest najbardziej wychylony podczas zabawy (do obliczania strefy bezpieczeństwa huśtawek służy inny wzór z normy PN-EN 1176: (odległość od górnej poprzeczki do siedziska huśtawki x 0,867) + 1,75 m (lub +2,25 m, w zależności od rodzaju nawierzchni bezpiecznej pod huśtawką).
Strefy bezpieczeństwa mogą na siebie nachodzić wyłącznie w przypadku nieruchomych urządzeń i konstrukcji, z wysokością wolnego upadku poniżej 60 cm. Przestrzeń upadku urządzeń z ruchem wymuszonym (zjeżdżalnie, huśtawki, bujaki itp.) oraz przestrzenie upadku urządzeń i konstrukcji z wysokością wolnego upadku powyżej 60 cm bezwzględnie nie mogą na siebie nachodzić.
Bezpieczna na nawierzchnia w strefie bezpieczeństwa
O bezpieczeństwie wolnego obszaru wokół urządzeń i konstrukcji decyduje również odpowiednia nawierzchnia na plac zabaw, która dodatkowo amortyzuje ewentualne upadki. Kwestie doboru nawierzchni tłumiącej uderzenia, szczegółowe wymagania dotyczące jej stanu oraz metody pomiary właściwości amortyzujących zawarte są w normie PN-EN 1177.
Przyjmuje się, że wszystkie urządzenia wymuszające ruch użytkowników (n.in.: huśtawki, zjeżdżalnie, bujaki, karuzele) oraz wszystkie urządzenia i konstrukcje w wysokością swobodnego upadku przekraczającą 0,6 m – wymagają zastosowania odpowiedniej nawierzchni amortyzującej: naturalnej (piasek, żwir, wióry drzewne, kora) lub syntetycznej (m.in.: maty przerostowe, nawierzchnia wylewana, płytki gumowe, Rubber Mulch, sztuczna trawa).
O czym jeszcze warto pamiętać? Nasze rady
Skupiając się na odpowiednim rozplanowaniu urządzeń na placu zabaw, z zachowanie niezbędnych stref bezpieczeństwa, czyli przestrzeni upadku – powinniśmy również zadbać o tzw. przestrzeń wolną. To z reguły niewielki, ale bardzo istotny obszar gwarantujący bezpieczne użytkowanie urządzenia, np. zjeżdżanie ze zjeżdżalni z wyciągniętymi rękoma czy swobodne machanie nogami i rękami podczas huśtania się na huśtawkach i bujakach.
Istotne jest również ukształtowanie przestrzeni wokół urządzeń i konstrukcji. W strefach bezpieczeństwa, jak już wspomniano wcześniej, nie powinno być żadnych przeszkód. Jeżeli plac zabaw posiada zielone strefy, z krzakami i drzewami (to naturalny sposób na zacienienie miejsca zabaw dla dzieci) – należy pamiętać o konieczności regularnego przycinania / usuwania rozrastających się gałęzi drzew czy ich korzeni, które z biegiem czasu mogłyby ingerować w strefy bezpieczeństwa urządzeń znajdujących się w ich pobliżu.
Dobrą praktyką jest takie zaplanowanie ustawienia urządzeń i ich stref bezpieczeństwa oraz ciągów komunikacyjnych (opcjonalnie), by zapewnić bezproblemowy dostęp do konstrukcji i ich elementów osobom dorosłym. Opiekunowie będą mogli asekurować dziecko podczas zabawy i szybko udzielić mu pomocy w krytycznych sytuacjach.
Przepisy i normy nie narzucają konieczności wydzielenia ciągów komunikacyjnych na placach zabaw – wskazują jedynie, których przestrzeni nie powinny one przecinać (przestrzeni upadku i przestrzeni wolnej). Producenci placów zabaw coraz częściej jednak wykorzystują nowoczesne nawierzchnie amortyzujące, by za pomocą różnych kolorów wskazać bezpieczne dla wszystkich użytkowników ciągi komunikacyjne.
