Omówione zostaną różne aspekty dotyczące potencjału rekreacyjnego, jaki ma plac zabaw, i rozwoju dziecka, na który zabawa powinna mieć wpływ.
Znaczenie aktywności dla fizycznego wzrostu
Budując metalowe czy drewniane place zabaw dla dzieci, zdarza nam się wybierać urządzenia rekreacyjne pod kątem ich walorów wizualnych oraz ogólnego dopasowania do specyfiki danego terenu. To ważne, ale niewystarczające. Przestrzenie rekreacyjne dla najmłodszych muszą stwarzać optymalne warunki do wszechstronnego rozwoju młodych organizmów.
Jednym z najważniejszych aspektów jest wychowanie fizyczne. Wprawdzie kojarzy się to bardziej z pewnym przedmiotem szkolnym, przez niektóre dzieci ubóstwianym, a przez inne najbardziej znienawidzonym, ale powinno być nieodłącznym elementem dobrze zaprojektowanego placu zabaw.
Kluczem do sukcesu, czyli do podbicia dziecięcych serc, jest zaproponowanie im aktywności fizycznej w atrakcyjnej formie. Mali użytkownicy muszą mieć możliwość wyboru, np. wspinaczki, gimnastyki czy ćwiczeń siłowych. Urządzenia muszą być różnorodne, barwne i mieć ciekawe formy.
Zestaw sprawnościowy w formie toru przeszkód z pewnością zachęci dzieci do podjęcia rywalizacji. Gra będzie toczyć się o to, kto pokona trasę najszybciej lub kto najdłużej wytrzyma, wykonując dane ćwiczenie. Linarium o fantazyjnym kształcie może zachęcić maluchy mające problem z lękiem wysokości do podjęcia próby przełamania tego ograniczenia. A to tylko kilka przykładów…
Oczywiście całość powinna uzupełniać nawierzchnia na plac zabaw o odpowiednio dobranych parametrach, bo w przypadku aktywności fizycznej o wypadek nietrudno, zwłaszcza tam, gdzie w grę wchodzi zabawa na pewnej wysokości.
Kreatywność i wyobraźnia wspierane przez plac zabaw
Kreatywność może dotyczyć samych urządzeń na plac zabaw i rozwoju, jaki mogą one zaoferować malcom. Projektanci takiego wyposażenia często naprawdę puszczają wodze fantazji, pozwalając sobie na tworzenie nietuzinkowych projektów, które cieszą oko, a jednocześnie zachwycają dzieci szerokimi możliwościami zabawy. Dobrym przykładem mogą być bajecznie kolorowe, zaprojektowane z dbałością o najdrobniejszy detal domki, pojazdy czy zestawy zabawowe w formie statków.
Wyposażenie rekreacyjne musi oddziaływać na wyobraźnię małych użytkowników, aby zachęcić ich do podjęcia aktywności. Szczególnie polecane są rozbudowane zestawy sprawnościowe, które zachęcają dzieci do poszukiwania kreatywnych rozwiązań oraz tzw. ścieżki zdrowia.
Interakcje społeczne a rozwój dziecka na placu zabaw
Zabawa na dobrze wyposażonym placu zabaw to nie tylko okazja do rozwoju fizycznego i umysłowego, ale też znakomity pretekst do nawiązywania nowych więzi społecznych oraz zacieśniania istniejących. Niejedna długoletnia przyjaźń rozpoczęła się od kłótni o miejsce na huśtawce i niejeden konflikt rozpoczął od wspólnego stawiania babek z piasku.
Nie ulega wątpliwości, że plac zabaw jest swego rodzaju społeczeństwem w miniaturze. Często właśnie tam maluch po raz pierwszy poznaje różne zawiłości, jakimi rządzą się relacje międzyludzkie i na własnej skórze doświadcza szczęścia płynącego z udanych kontaktów z rówieśnikami, jak również gorzkich rozczarowań.
Nie wszyscy jednak zdają sobie sprawę, że sam sposób wyposażenia placu zabaw może mieć wpływ na to, jak będą się kształtować młode umysły w aspekcie społecznym. Sprytnie wykorzystując popularne urządzenia zabawowe możemy sprowokować malca do refleksji, ukierunkować na jakiś sposób myślenia, zachęcić do przyjęcia określonej postawy czy nawet udzielić mu pewnej nauki.
Ciekawym przykładem może tu być wpływ huśtawki na rozwój dziecka. Najprostszy, pojedynczy model wahadłowy pozwala na huśtanie się tylko jednego użytkownika naraz. Inne dziecko może ewentualnie pomóc w lepszym rozhuśtaniu się, czekając na swoją kolej. Może to być cenna lekcja dzielenia się zabawkami oraz cierpliwości. Warto jednak zauważyć, że pojedyncze huśtawki szczególnie chętnie wybierane są przez małych indywidualistów, którzy wolą ,,bujać w obłokach” niż bawić się z rówieśnikami.
Jeżeli chcemy, by wpływ huśtawki na rozwój dziecka był bardziej prospołeczny, dobrze jest umieścić na placu zabaw inne warianty tego urządzenia. Niezwykle korzystnym wyborem może się okazać wieloosobowe siedzisko w kształcie bocianiego gniazda. Jego rozmiary i kształt umożliwiają jednoczesne huśtanie się większej ilości osób albo niezwykle wygodne bujanie się tylko jednego dziecka, w różnych pozycjach. Taka huśtawka będzie zatem znacznie bardziej uniwersalna od klasycznej wahadłowej.
Największy wpływ huśtawki na rozwój dziecka w aspekcie społecznym można zauważyć w przypadku huśtawek wagowych. Już sam sposób ich działania wymusza pewną interakcję społeczną – na obu końcach belki muszą siedzieć dzieci o podobnej masie ciała, a ich skoordynowane ruchy umożliwiają bujanie się. Kiedy jedna osoba jest wyraźnie cięższa, druga zostaje ,,uwięziona” na górze, maluchy muszą się więc wykazać pewnym sprytem, odpowiednio dobierając się w pary do zabawy.
Wspólna zabawa na huśtawce wagowej uczy współpracy dla osiągnięcia wspólnych celów i uważności na potrzeby innych. Jeszcze ciekawiej się robi, gdy na placu zabaw znajdują się bardziej rozbudowane modele takich sprzętów, np. z dwoma siedziskami z każdej strony. Jeśli jest kilkoro chętnych do zabawy, o różnej wadze, wymaga to pewnej pomysłowości, aby optymalnie zrównoważyć ciężar.
Zabawa swobodna a rozwijanie koordynacji i samodzielności
Jeśli chodzi o wpływ huśtawki na rozwój dziecka, to nie sposób nie nawiązać także do jej funkcji, jaką jest rozwijanie koordynacji ruchowej i orientacji przestrzennej. Ruch kołysania stymuluje obszar w mózgu, zwany układem przedsionkowym, który odpowiada za zdolności motoryczne oraz wyczucie równowagi. Oprócz tego huśtanie się wywiera pozytywny wpływ na nastrój maluchów, pomagając się wyciszyć i zrelaksować.
Zarówno metalowe, jak i drewniane place zabaw dla dzieci obfitują w urządzenia, które wywierają pozytywny wpływ na ich koordynację ruchową. Wyróżnić tu można m.in. bujaki, równoważnie, karuzele i trampoliny. Swobodna zabawa z wykorzystaniem różnych urządzeń pomaga też dzieciom usamodzielnić się. Dowolność wyboru rodzaju aktywności, czasu jej trwania czy też metody rozwiązania danego problemu jest doskonałą okazją do pokazania dziecku, że każda decyzja pociąga za sobą określone konsekwencje, które będzie trzeba ponieść.
Place zabaw jako przestrzeń edukacyjna: wpływ na umiejętności poznawcze
Metalowe i drewniane place zabaw dla dzieci coraz częściej wyposażone są w elementy sprzyjające rozwojowi umysłowemu naszych pociech. Mogą to być klasyczne tablice edukacyjne, zawierające np. informacje o żyjących w pobliskim parku zwierzętach, ale też tabliczki do pisania i rysowania albo klasyczne liczydła.
Niektóre zestawy zabawowe wyposażone są w kreatywne układanki czy łamigłówki. To połączenie rozrywki, jaką daje plac zabaw, i rozwoju wielu umiejętności niezbędnych w dalszym życiu dziecka. Kształtowane jest logiczne myślenie, wyobraźnia przestrzenna czy też zdolności manualne.
Bezpieczeństwo na placu zabaw: kluczowe standardy
Miejsca w których bawią się dzieci, poza swoimi walorami funkcjonalnymi, muszą być przede wszystkim bezpieczne. Niezależnie, czy budujemy metalowe czy drewniane place zabaw dla dzieci, powinniśmy je wyposażać w bezpieczne podłoża zawsze, kiedy jest to konieczne (w wyznaczonej strefie wokół urządzeń zabawowych, których wysokość swobodnego upadku wynosi co najmniej 1 m).
Właściwego rodzaju i odpowiedniej grubości nawierzchnia na plac zabaw jest w stanie niezwykle skutecznie amortyzować ewentualne upadki dziecka, zapobiegając niebezpiecznym urazom. Do podłoży bezpiecznych odnosi się norma PN-EN 1177.
Pozostałe wyposażenie rekreacyjne musi spełniać wymogi zawarte w normie PN-EN 1176. Potwierdzeniem zgodności z nią są certyfikaty bezpieczeństwa. Takie dokumenty muszą koniecznie posiadać montowane w miejscach publicznych metalowe i drewniane place zabaw dla dzieci.
Podsumowanie artykułu
Jaki jest naprawdę udany projekt przestrzeni rekreacyjnej dedykowanej najmłodszym? To połączenie radości, jaką daje plac zabaw i rozwoju, który ta zabawa zapewnia naszym pociechom! W takim miejscu nie może zabraknąć nowatorskich pomysłów ani klasycznych urządzeń w mniej typowej odsłonie. Plac zabaw powinien kształtować zarówno młode ciała, jak i umysły, stwarzając warunki do beztroskiej rozrywki, ale też do nauki.
