Okresowe kontrole techniczne placów zabaw to obowiązek każdego właściciela lub zarządcy terenu, na którym zostały zbudowane. Regularne przeglądy oraz odpowiednia konserwacja i wykonywanie na bieżąco wszelkich napraw urządzeń i konstrukcji zabawowych pozwala zachować plac zabaw w dobrym stanie technicznym, co z kolei jest gwarantem bezpieczeństwa użytkowników terenu. Co dokładnie należy do obowiązków właścicieli / zarządców placów zabaw i jakie powinien być zakres kontroli placu zabaw?

Kontrola techniczna placu zabaw – obowiązek właściciela / zarządcy

Obowiązki właściciela / zarządcy terenu, na którym zlokalizowany jest plac zabaw, reguluje Ustawa o prawie budowlanym, zgodnie z którą  wszystkie urządzenia i konstrukcje zabawowe są elementami małej architektury, a co za tym idzie – podlegają przepisom tej Ustawy.

• W art. 62 ust. 1 pkt 1 i 2 Ustawy o prawie budowlanym (Dz.U. z 2006 r. nr 156, poz. 1118 z późn. zm.) zobowiązuje się właścicieli i zarządców do poddawania obiektów budowlanych kontrolom okresowym, co najmniej raz na 5 lat (w kontekście placów zabaw – zapis dotyczy poszczególnych urządzeń i konstrukcji, a nie placu zabaw jako całości) . 
• W art. 62 ust.2 pkt 2 lit. b Ustawy o prawie budowlanym zwalnia się właścicieli i zarządców obiektów małej architektury z konieczności przeprowadzania rocznej kontroli tych obiektów w zakresie narażenia poszczególnych elementów na działanie szkodliwych warunków atmosferycznych oraz działań niszczących będących następstwem codziennego ich użytkowania.

Właściciele i zarządcy placów zabaw, systematycznie nadzorując i kontrolując podległe im obiekty małej architektury, mogą posługiwać się pomocniczo normami: PN-EN 1176 – 1, PN-EN 1176 – 2, PN-EN 1176 – 3, PN-EN 1176 – 4, PN-EN 1176 – 5, PN-EN 1176 – 6, PN-EN 1176 – 7, PN-EN 1176 – 10, PN-EN 1176 – 11 (dotyczące wyposażenia placów zabaw i nawierzchni oraz bezpieczeństwa i metod badań poszczególnych urządzeń) oraz PN-EN 1177 (dotyczące nawierzchni na placach zabaw).

Warto również pamiętać, że właściciel / zarządca placu zabaw jest zobowiązany do przeprowadzania regularnych prac konserwatorskich i naprawczych oraz utrzymania placu zabaw w czystości – wszelkie koszty związane z w/w pracami obciążają właściciela / zarządcę placu zabaw (np. gminę, miasto czy wspólnotę mieszkaniową osiedla).

Stan techniczny placu zabaw – zakres okresowej kontroli technicznej

Zakres okresowej kontroli technicznej obiektów małej architektury opisano w Ustawie o prawie budowlanym, w art. 62 ust. 1 pkt 2. Zgodnie z zapisami tej Ustawy okresowa kontrola techniczna obiektów małej architektury polega na:

• sprawdzeniu stanu technicznego obiektu budowlanego / urządzenia;
• sprawdzeniu przydatności do użytkowania  obiektu budowlanego / urządzenia;
• sprawdzenie estetyki obiektu budowlanego / urządzenia oraz jego otoczenia;
• badanie ewentualnych instalacji, np. elektrycznej czy wodociągowej (jeśli taką zainstalowaną na placu zabaw).

Okresowa kontrola techniczna powinna być przeprowadzona przez osobę z odpowiednimi uprawnieniami, czyli inspektora nadzoru budowlanego. Ponadto producenci placów zabaw oferują swoim klientom okresowe przeglądy urządzeń i konstrukcji oraz efektywny serwis gwarancyjny i pogwarancyjny. Decydując się na współpracę z konkretnym producentem placów zabaw warto zadbać o to, by stosowne zapisy dotyczące właśnie przeglądów, konserwacji i napraw urządzeń znalazły się w umowie zawartej między inwestorem a firmą, której zleca się wykonanie placu zabaw. 

Kary za brak kontroli technicznej placu zabaw

Niedopełnienie obowiązków właściciela / zarządcy terenu, na którym zlokalizowano plac zabaw podlega karze: grzywnie, ograniczeniu wolności lub nawet pozbawieniu wolności (do roku za niedopełnienie obowiązków i do 3 lat za narażenie na niebezpieczeństwo uszczerbku na zdrowiu lub utraty życia). Dodatkowo, jeżeli na źle utrzymanym placu zabaw, nie poddanym w odpowiednim czasie kontroli technicznej, z nieusuniętymi usterkami dojdzie do wypadku – właściciel / zarządca terenu może zostać pociągnięty do odpowiedzialności za nieumyślne spowodowanie uszczerbku na zdrowiu, rozstroju zdrowia lub utraty życia na podstawie przepisów Kodeksu Karnego.

Jeżeli z kolei, podczas przeprowadzania kontroli stanu technicznego placu zabaw, organ nadzoru budowlanego oceni negatywnie stan techniczny placu zabaw lub stwierdzi pojedyncze uchybienia, które mogłyby spowodować zagrożenia dla życia lub zdrowia użytkowników – może nakazać wyłączenie z użytkowania urządzenia lub placu zabaw (w całości) do czasu naprawy, a w skrajnych przypadkach – likwidację urządzenia lub placu zabaw (w całości).

Inicjatywa wspólnoty europejskiej na rzecz bezpieczeństwa na placach zabaw

W 2008 roku, Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów przy wsparciu Komisji Europejskiej podjął inicjatywę, której celem było podniesienie bezpieczeństwa dzieci na placach zabaw. Główny Urząd Nadzoru Budowlanego, poprzez swoje terenowe oddziały, przeprowadził wówczas szczegółową kontrolę ponad 13 tysięcy placów zabaw w Polsce, podczas której stwierdzono blisko 2 tysiące nieprawidłowości.

Efektem całej akcji było m.in. zlikwidowanie 15 placów zabaw, wyłączenie z użytkowania do czasu naprawy 63 placów zabaw, rozbiórka 23 obiektów nie nadających się do naprawy oraz wyłączenie z użytkowania do czasu naprawy 127 obiektów. W lipcu 2008 roku, po przeprowadzeniu w/w kontroli, Główny Inspektor Nadzoru Budowlanego wydał komunikat, w którym zalecił właścicielom / zarządcom przeprowadzanie corocznej kontroli obiektów na placach zabaw, które znajdują się w otoczeniu budynków podlegających obowiązkowym, corocznym przeglądom stanu technicznego.

Jednak najważniejszym rezultatem tej wspólnotowej inicjatywy było zwiększenie świadomości właścicieli i zarządców placów zabaw na temat ich obowiązków oraz spoczywających na nich odpowiedzialności za utrzymanie obiektów małej architektury we właściwym stanie technicznym, a co za tym idzie – za bezpieczeństwo użytkowników tych obiektów.