We współczesnym świecie dużo mówi się o równości i tolerancji, ale jak to wygląda w kwestii dostępu dzieci do obiektów rekreacyjnych? Czy faktycznie da się stworzyć plac zabaw dla każdego dziecka, niezależnie od jego zainteresowań, umiejętności czy indywidualnych możliwości? Czy maluchy niepełnosprawne mogą bawić się razem ze swoimi w pełni sprawnymi kolegami i koleżankami? W jakie elementy powinny być wyposażone wielofunkcyjne place zabaw i na co zwrócić uwagę podczas ich projektowania? Zapraszamy do lektury.
Uniwersalny plac zabaw dla każdego dziecka – jak zaprojektować?
W przestrzeni miejskiej powinny powstawać możliwie jak najbardziej uniwersalne place zabaw, tak aby każde dziecko mogło na nich znaleźć coś dla siebie. To naprawdę spore wyzwanie, bo maluchy mają bardzo zróżnicowane upodobania, a przecież trzeba jakoś przyciągnąć ich uwagę – konkurencję stanowi spędzenie wolnego czasu ze smartfonem.
Sytuacja szczególnie komplikuje się, gdy grupa docelowych użytkowników ma mieścić się w szerokim przedziale wiekowym. Plac zabaw dla każdego dziecka musi spełniać zarówno potrzeby dzieci w wieku przedszkolnym (nawet trzylatków), jak i tych wkraczających w wiek nastoletni (nierzadko na placach zabaw spotkamy trzynasto- czy czternastolatków).
Dla maluchów przeznaczone są nieco inne rodzaje urządzeń zabawowych, np. bujaki, niskie huśtawki wahadłowe, piaskownice. Starsze dziecko ucieszy się raczej z rozbudowanych zestawów zabawowych i torów przeszkód albo ścianki do wspinaczki. Wiek dojrzewania to okres, kiedy nastolatki zaczynają dbać o swój wygląd, dlatego istotna może być dla nich możliwość kształtowania swojej sylwetki.
Wielofunkcyjne place zabaw pozwalają na budowanie masy mięśniowej dzięki obecności elementów znanych z siłowni plenerowych czy parków street workout (np. drabinki, poręcze, drążki do podciągania się). Jeśli zdecydujemy się umieścić na obiekcie takie elementy, mamy szansę na stworzenie przestrzeni, która prawdziwie łączy pokolenia.
Cała rodzina, począwszy od kilkulatków, a skończywszy na seniorach znajdzie tam coś dla siebie. Będzie to nie tylko plac zabaw dla każdego dziecka, ale i dla każdego rodzica, dzięki czemu opiekunowie nie będą się nudzić, pilnując bawiącej się pociechy.
Prawdziwie wielofunkcyjne place zabaw powinny zawierać zarówno elementy typowo wypoczynkowe (np. huśtawki, bujaki, karuzele), jak i te, na których można spędzić czas bardziej aktywnie (przykładowo zestawy sprawnościowe, ścieżki zdrowia czy linaria). Optymalnie, jeśli na obiekcie znajdzie się wyposażenie, które pozytywnie wpływa na różne aspekty rozwoju użytkowników (szczególnie cenne są elementy edukacyjne).
Uwzględnienie potrzeb dzieci z dysfunkcjami
Jeśli chcemy wybudować plac zabaw dla każdego dziecka, to nie wolno nam zapomnieć, że nie wszystkie dzieci mają jednakowy stopień sprawności. Stworzenie obiektu rekreacyjnego dla niepełnosprawnych maluchów wiąże się z pewnymi wyzwaniami, ale jest znacznie łatwiejsze niż jeszcze kilkanaście lat temu.
Obecnie na rynku dostępnych jest wiele urządzeń specjalnie zaprojektowanych, aby wychodzić naprzeciw potrzebom dzieci z określonymi dysfunkcjami. Maluch na wózku inwalidzkim może się bawić razem ze swoimi w pełni sprawnymi rówieśnikami, m.in. poprzez zestawy integracyjne, wyposażone chociażby w rampę. Uniwersalne place zabaw nie wykluczają nikogo, dlatego powinny dawać możliwość zabawy zarówno dzieci niepełnosprawnych, jak i tych w pełni zdrowych, a nie tylko jednych bądź drugich.
Elementy placu zabaw, które powinny się na nim znaleźć
Uniwersalne place zabaw powstają przede wszystkim dzięki wykorzystaniu pewnych ponadczasowych elementów wyposażenia. Są takie urządzenia, na których bawili się w dzieciństwie już nasi dziadkowie, a które nadal dostarczają maluchom mnóstwa frajdy. Mowa tu głównie o:
- huśtawkach,
- zjeżdżalniach,
- piaskownicach.
Niektóre z wymienionych konstrukcji dostępne są w unowocześnionych wariantach, np. huśtawka może mieć siedzisko w kształcie bocianiego gniazda, a zjeżdżalnia ślizg w formie tuby.
Aby zaprojektować naprawdę funkcjonalny plac zabaw dla każdego dziecka, trzeba być na bieżąco z nowościami. W ostatnich latach ogromną popularnością cieszą się trampoliny, zjazdy tyrolskie oraz linaria o ciekawych formach i dzieci oczekują, że znajdą na obiekcie tego typu wyposażenie. Prawdziwą furorę zrobiły wprowadzone niedawno na rynek wieloosobowe, nadmuchiwane poduszki do skakania. Mogą z nich korzystać dzieci w różnym wieku, a także dorośli, więc da się dzięki nim stworzyć prawdziwie uniwersalne place zabaw.
Równie ważną rolę odgrywają urządzenia pozwalające maluchom rozwijać pewne szczególne umiejętności czy talenty. Mowa tu przede wszystkim o plenerowych instrumentach muzycznych rozbudzających u najmłodszych pasję do muzyki i kształtujących zdolności kompozytorskie oraz słuch muzyczny. Projektując wielofunkcyjne place zabaw, nie wolno też zapomnieć o różnego rodzaju układankach, grach czy planszach z elementami do przesuwania, które rozwijają kreatywność i wyobraźnię przestrzenną.
Uniwersalne place zabaw wyróżnia ponadto ciekawa forma urządzeń zabawowych, która nie tylko przyciąga uwagę dzieci, ale też pobudza ich fantazję. Dla najmłodszych szczególnie polecane jest wyposażenie w żywych kolorach i oryginalne kształty, np. bujaki w kształcie zwierzątek.
Odpowiednie zabezpieczenie placu zabaw dla młodszych dzieci
Uniwersalne place zabaw muszą zapewniać bezpieczeństwo zarówno młodszym, jak i starszym dzieciom. Pamiętajmy, że najmłodsi to grupa najbardziej narażona na różnego rodzaju urazy podczas zabawy i to właśnie w ich przypadku skutki wypadków mogą być szczególnie poważne.
Aby temu zapobiec, należy zwrócić uwagę na kilka specyficznych aspektów dotyczących bezpieczeństwa. Nawierzchnie bezpieczne amortyzujące upadki należy stosować wszędzie tam, gdzie taki obowiązek wynika z przepisów, jednak podczas projektowania przestrzeni na najmłodszych warto być szczególnie zapobiegliwym. Dobrym pomysłem może okazać się montaż specjalnego podłoża w każdym miejscu, gdzie łatwo o wypadek, a nawet na całości obiektu.
Plac zabaw dla każdego dziecka może być trudny do zaprojektowania pod kątem doboru wysokości urządzeń. Wiadomym jest, że dla młodszych wskazane są niższe konstrukcje z odpowiednio mniejszym rozstawem szczebelków, uchwytów itp., podczas gdy starszaki mogłyby się znudzić zabawą na takim elemencie.
Sztuką jest, aby tak wszystko wypośrodkować, by stworzyć uniwersalny plac zabaw – bezpieczny i przyjazny dla każdego użytkownika. Można np. zakupić huśtawkę wahadłową z dwoma siedziskami, z których jedno będzie zawieszone wyżej, a drugie niżej.
Jeśli chodzi o huśtawki dla najmłodszych, to warto również pomyśleć o zabudowanym siedzisku – tzw. koszyczkowym czy kubełkowym. Znacznie ogranicza ono ryzyko upadku dziecka podczas huśtania się. Bezpieczny plac zabaw dla każdego dziecka musi być ogrodzony. Pochłonięte zabawą maluchy mogłyby nagle wybiec poza teren obiektu, a to naraża je na udział w wypadku drogowym, zwłaszcza gdy w pobliżu znajduje się ruchliwa ulica.
Podsumowanie
Współcześnie istnieje wiele rodzajów wyposażenia, które można wykorzystać, tworząc wielofunkcyjne place zabaw. Kluczem do sukcesu jest łączenie starego z nowym – powinno znaleźć się miejsce zarówno dla znanych od pokoleń urządzeń zabawowych, jak i dla uwielbianych przez dzieci nowości. Świetnym pomysłem może się okazać wykorzystanie klasycznych urządzeń w unowocześnionej formie.
Wielofunkcyjne place zabaw powinny umożliwiać użytkownikom rozwój w wielu aspektach i oferować zróżnicowane formy aktywności. Nie zapominajmy o dostosowaniu obiektu do potrzeb różnych grup wiekowych oraz do dzieci ze szczególnymi potrzebami. Niezależnie od tego, jakie wyposażenie wybierzemy na plac zabaw dla każdego dziecka, musi ono być dla niego w pełni bezpieczne.
